Του Γ. Αγγέλη
Η τρέχουσα εβδομάδα θα μπορούσε να ονομαστεί πρόωρη... εβδομάδα των παθών, αν αναλογιστεί κανείς ότι το ελληνικό Δημόσιο θα φτάσει στα όρια των δυνατοτήτων του για να καλύψει τις πληρωμές χρέους και ταυτόχρονα να πληρώσει μισθούς και συντάξεις για τον μήνα Μάρτιο, εάν δεν μεσολαβήσουν ανατροπές στη χρηματοδότηση από την Ευρωζώνη.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες, παρά τις περί του αντιθέτου επίσημες δηλώσεις, υπολόγιζαν μέχρι πριν από λίγα 24ωρα την «τρύπα» για τις τρέχουσες ανελαστικές πληρωμές στα 2 δισ. ευρώ.
Η αναζήτηση εναλλακτικών έκτακτων «λύσεων» για να καλυφθεί εφάπαξ το κενό αυτό και να αποφευχθεί το «εσωτερικό χρεοαστάσιο» φαίνεται να καταλήγει στην ανάγκη «δανεισμού» από τα διαθέσιμα των ασφαλιστικών ταμείων.
Η «λύση» αυτή, όμως, είναι εφάπαξ και δεν μπορεί να επαναληφθεί τον Απρίλιο.
Η «εικόνα» αυτή είναι καθοριστική.
Και δρομολογεί από μόνη της καταστάσεις οι οποίες δύσκολα μπορούν να αποσυνδεθούν από ένα status «εσωτερικής πτώχευσης» εντός του ευρώ.
Όπως έχει αναλυθεί αρκετές φορές μέχρι τώρα τα τελευταία δύο χρόνια από οικονομολόγους τόσο της συμπολίτευσης όσο και της αντιπολίτευσης, μια τέτοια κατάσταση οδηγεί προσωρινά σε δύο «πράξεις» για τις οποίες υπάρχει προηγούμενη εμπειρία στην Ευρωζώνη, είτε άμεση είτε έμμεση: τους «ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων» (capital controls) και την κυκλοφορία «διπλού νομίσματος».
Ο πρόεδρος του Eurοgroup φρόντισε, μάλιστα, τελευταία με τη γνωστή διακριτικότητά του να το θέσει υπ΄ όψιν δημοσίως, συνδέοντας τα προβλήματα διαπραγμάτευσης Ευρωζώνης-Ελλάδας με τα όσο έγιναν στην Κύπρο πριν από δύο χρόνια...
Το ταμειακό πρόβλημα που αναδεικνύεται με οξύτητα τις τελευταίες εβδομάδες ανοίγει το ενδεχόμενο προσφυγής στην επιβολή ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls) μέσω των τραπεζών, προκειμένου να αποφευχθούν προσωρινά οι κίνδυνοι ενός «bank run».
Αυτό σημαίνει περιορισμό στην έξοδο κεφαλαίων από την οικονομία της χώρας και ανάλογους περιορισμούς στη συχνότητα και στο ύψος των αναλήψεων από τις τράπεζες. Για το ενδεχόμενο αυτό υπάρχουν ήδη κωδικοποιημένες διαδικασίες που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ της ΕΚΤ και της ΤτΕ από το... 2012.
Και απλώς παραμένουν στο συρτάρι.
Το πρόβλημα, όμως, δεν φαίνεται να λύνεται με την επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, γιατί, τουλάχιστον υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν υπάρχει η δυνατότητα «ενέσεων» ρευστότητας από την Ευρωζώνη, από τη στιγμή που η μοναδική πηγή χρηματοδότησης μέσω ELA έχει σταθεροποιηθεί στα 68-69 δισ. ευρώ και δεν πρόκειται να αλλάξει. Πίσω από τη δυστοκία της ΕΚΤ να αυξήσει την έκθεση του Ευρωσυστήματος μέσω του Target 2 (ευρωπαϊκό σύστημα διακανονισμών μεταξύ των κεντρικών τραπεζών) σε χρηματοδοτήσεις ELA, βρίσκεται το ενδεχόμενο της αποχώρησης της Ελλάδας από το Ευρωσύστημα, γεγονός που θα μετατρέψει το ποσό του ELA σε ζημία του Target 2...
Το ενδεχόμενο, μάλιστα, η ΕΚΤ να αναστρέψει κάποια από τα περιθώρια χρηματοδότησης, είτε μέσω της μείωσης του ορίου χρηματοδότησης ELA είτε μέσω των περικοπών στην αποτίμηση των ομολόγων που αποδέχεται ως εγγύηση στα επίπεδα του Δεκεμβρίου του 2012, θα κάνει δυσκολότερη στο άμεσο μέλλον –ακόμα και με capital controls– την κάλυψη πληρωμών από την κυβέρνηση.
Στην Κύπρο, την οποία «ανέσυρε» πρόσφατα ο κ. Ντάισελμπλουμ, τα capital controls είχαν στόχο να διευκολύνουν την «αναδιάρθρωση» του τραπεζικού συστήματος και όχι τη δημοσιονομική φερεγγυότητα. Αντιθέτως, για την Ελλάδα αφορούν πρώτιστα τη δημοσιονομική φερεγγυότητα...
Υπό τις συνθήκες αυτές, η αυξανόμενη... σπανιότητα της ρευστότητας και των διαθεσίμων σε ευρώ οδηγεί αναπόφευκτα στην κάλυψη των αναγκών για πληρωμές με εναλλακτικές προσωρινές νομισματικές λύσεις, που σε πολλές περιπτώσεις αποκαλούνται «διπλό νόμισμα».
Για πολλούς έχουν ξεχαστεί κάποια τέτοια ενδεικτικά επεισόδια, αλλά δίνουν μια ιδέα για το πώς διολισθαίνει μια οικονομία στο «διπλό νόμισμα», όταν αρχίσει να γίνεται ολοένα και πιο δυσεύρετο το κανονικό νόμισμα. Συνήθως, βέβαια, επανέρχεται όταν ομαλοποιείται η κατάσταση. Πριν από μερικά χρόνια, π.χ., το ελληνικό Δημόσιο συμφώνησε και εξέδωσε ένα ειδικό ομόλογο με το οποίο πληρώθηκαν οφειλές στους φαρμακοβιομήχανους. Τέτοια κρατικά «χαρτιά» με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (όπως, για παράδειγμα, εκείνα που ήταν μετατρέψιμα σε μετοχές ΔΕΚΟ κ.λπ.) έχουν χρησιμοποιηθεί και στο παρελθόν για να πληρωθούν υποχρεώσεις του Δημοσίου, αλλά στη συνέχεια έχουν με διάφορους τρόπους απορροφηθεί στην κανονική διαδικασία δανεισμού μέσω των αγορών και έχουν «απονομισματοποιηθεί»...
Υπό τις παρούσες συνθήκες και ακριβώς επειδή οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων διασφαλίζουν τη «μη απώλεια», αλλά όχι την τροφοδοσία της ρευστότητας, η ενεργοποίηση τέτοιων χρηματοδοτικών εργαλείων αναδεικνύεται ως αναπόφευκτη. Οι μορφές, όμως, που μπορούν να επιλεγούν σε μια τέτοια περίπτωση θα εξαρτηθούν από το είδος και το εύρος της ανάγκης.
Ένα είναι βέβαιο: όσο το «σκληρό» νόμισμα υποχωρεί, τόσο το «εναλλακτικό» παίρνει σταδιακά τη θέση του. Η διαφορά είναι ότι το «εναλλακτικό» νόμισμα, με όποια μορφή και αν εκδοθεί και για όποια πληρωμή και αν προορίζεται να καλύπτει, θα υποστεί την «τιμολόγηση» της αγοράς. Ήτοι, αναγκαστικά θα υποτιμηθεί έναντι της ονομαστικής του αξίας σε ευρώ. Και η «αξία» αυτή θα διολισθαίνει, όσο δυσκολότερες γίνονται οι συναλλαγές σε ευρώ...
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 21ης Μαρτίου
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου
Blogger Facebook