Η Πνευματική Κληρονομιά του ΝΙΚΟΛΑ ΤΕΣΛΑ

του Νικήτα Κόραλη

Από νωρίς, η ζωή του Νίκολα Τέσλα φάνηκε ότι θα εξελισσόταν σε μια μεγάλη περιπέτεια. Γεννήθηκε το 1856 στο Smiljan της σημερινής Κροατίας. Από παιδί ακόμη έγινε φανερή η μεγάλη ευφυΐα του. Στα 18 του αρρώστησε από χολέρα και ο ιερέας πατέρας του ορκίστηκε πως, αν ανάρρωνε, θα τον έστελνε στην καλύτερη σχολή μηχανικών, όπως και έγινε. Αν και ο Τέσλα διακρίθηκε στις σπουδές του, η ενασχόλησή του με τον τζόγο τον εμπόδισε να πάρει πτυχίο. Για ένα διάστημα δούλεψε στην εταιρία του Τόμας Έντισον στο Παρίσι, όπου ξεχώρισε τόσο ώστε κλήθηκε στα κεντρικά στη Νέα Υόρκη. Έφτασε στην αμερικανική μεγαλούπολη το 1884, σε ηλικία 26 ετών, πάμφτωχος και μη γνωρίζοντας κανέναν. Το γεγονός αυτό εκμεταλλεύτηκε ο Έντισον που οικειοποιήθηκε πολλές από τις ιδέες του Τέσλα, εξαπατώντας τον παράλληλα οικονομικά, οπότε εκείνος αναγκάστηκε να παραιτηθεί και να ξεκινήσει τη δική του εταιρία.Τον πρώτο χειμώνα αναγκάστηκε να σκάβει χαντάκια για να επιβιώσει, τα επόμενα έξι χρόνια όμως οι συνθήκες άλλαξαν και πατεντάρισε πολλές από τις εφευρέσεις του οι οποίες εντυπωσίασαν επιστήμονες και επενδυτές. Στα επόμενα χρόνια, ο Τέσλα πειραματίστηκε με το εναλλασσόμενο ρεύμα, τις ακτινογραφίες, τα ραδιοκύματα, τη μεταφορά ενέργειας και την αεροναυτική. Τα αποτελέσματα των πειραμάτων του ήταν παραπάνω από εντυπωσιακά και βραβεύτηκε επανειλημμένα για το έργο του. Η εντυπωσιακή φιγούρα του, οι τεχνολογικές προφητείες του που επαληθεύονταν δεκαετίες μετά και τα μεγαλεπήβολα σχέδιά του που εντυπωσίαζαν κυβερνήσεις και κοινό,  κρατούσαν στραμμένα πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας και το ενδιαφέρον των επενδυτών. Ο Α' παγκόσμιος πόλεμος ωστόσο έπληξε ανεπανόρθωτα τις δραστηριότητές του. Αν και πολλοί προσφέρθηκαν τότε να τον βοηθήσουν οικονομικά ο ίδιος αρνήθηκε, και έζησε το υπόλοιπο της ζωής του με μια μικρή σύνταξη και ένα μικρό μισθό συμβούλου. Αν και ισχυρίστηκε πως εργαζόταν πάνω σε ένα υπερόπλο, αρνήθηκε να καταγράψει οτιδήποτε, και όταν πέθανε, το 1943, όσα χαρτιά του βρέθηκαν –ή τουλάχιστον όσα δόθηκαν στη δημοσιότητα– περιείχαν μόνο σημειώσεις του πάνω σε διάφορα κοινωνικά και επιστημονικά θέματα. Από τότε τόνοι μελάνης έχουν χυθεί για τα λεγόμενα «υπερόπλα Τέσλα», για τις απίθανες εφευρέσεις του που κρατήθηκαν μυστικές από πανίσχυρα κέντρα εξουσίας, εστιάζοντας πάντα στην τεχνολογία που ανέπτυξε ή σχεδίασε ο Σερβοαμερικανός επιστήμονας. Πέρα όμως από τα σπουδαία τεχνολογικά επιτεύγματά του, ο Τέσλα άφησε πίσω του μια σημαντική φιλοσοφική ή πνευματική, αν θέλετε, κληρονομιά: σκόρπιες φράσεις και μικρά κείμενα που παρέμβαλε επί τούτου στις επιστημονικές του εργασίες και στα γραπτά του. 
Το ΑΒΑΤΟΝ ερεύνησε τα κείμενα αυτά και κατάφερε να συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος του φιλοσοφικού στοχασμού του Τέσλα, το οποίο και παρουσιάζεται στη συνέχεια, μάλλον για πρώτη φορά, σε πλήρη και συνεκτική μορφή, με τα δικά του λόγια…
Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ
Από όλη την ατέλειωτη ποικιλία των φαινομένων με τα οποία η φύση βομβαρδίζει τις αισθήσεις μας, κανένα δεν γεμίζει το νου με περισσότερο θαυμασμό από την αφάνταστα πολύπλοκη κίνηση που ορίζουμε ως ανθρώπινη ζωή. Ποια είναι η μυστηριώδης πηγή της; Από που έρχεται; Τι είναι; Πού κατευθύνεται; Είναι τα μεγάλα  ερωτήματα που οι σοφοί κάθε εποχής επιχείρησαν να απαντήσουν. Αν και μπορεί ποτέ να μην κατορθώσουμε να κατανοήσουμε την ανθρώπινη ζωή, ξέρουμε με σιγουριά πως πρόκειται για ένα είδος κίνησης. Η ύπαρξη μιας κίνησης, ωστόσο, υπονοεί ένα σώμα που κινείται και μια δύναμη που το κινεί. Ως εκ τούτου, όπου υπάρχει ζωή, υπάρχει και μια μάζα που κινείται από μια δύναμη. Το κύριο χαρακτηριστικό κάθε μάζας όμως είναι η αδράνεια, την οποία κάθε δύναμη προσπαθεί να υπερνικήσει. Υπακούοντας σε αυτή την παγκόσμια νόρμα, κάθε σώμα, είτε κινείται είτε είναι ακίνητο, έχει την τάση να παραμένει στην ίδια κατάσταση που βρίσκεται, και κάθε δύναμη όπου και όπως κι αν εκδηλώνεται, παράγει μια αντίθετη και ισοδύναμη ώθηση, με αποτέλεσμα κάθε κίνηση στη φύση να είναι ρυθμική. Ο ρυθμός αυτός ενυπάρχει σε κάθε τι που αντιλαμβανόμαστε, από την κίνηση των πλανητών, την παλίρροια και την άμπωτη, τις δονήσεις του αέρα, την κίνηση του εκκρεμούς, την ταλάντευση του ηλεκτρικού ρεύματος, μέχρι την απέραντη ποικιλία των φαινομένων της οργανικής ζωής. Μήπως δεν είναι όμως ολόκληρη η ανθρώπινη ζωή μια επιβεβαίωση αυτού του ρυθμού;  Η γέννηση, η ανάπτυξη, τα γηρατειά και ο θάνατος ενός ατόμου, μιας οικογένειας, μιας φυλής ή ενός έθνους δεν είναι παρά ένας ρυθμός. Κάθε εκδήλωση της ζωής, ακόμα και η πιο πολύπλοκη, όπως για παράδειγμα ο άνθρωπος, δεν είναι παρά μια κίνηση η οποία υπόκειται στους ίδιους γενικούς νόμους που διέπουν όλο το σύμπαν. 
(…) Η Φύση μπορεί να μας οδηγήσει στο ίδιο συμπέρασμα. Όπως ξεκινά ένα κύμα στο φυσικό κόσμο, έτσι και στον κόσμο των οργανισμών, στη ζωή, μια  ώθηση ξεκινά να προχωρά προς τα εμπρός, άλλοτε με την ταχύτητα του φωτός κι άλλοτε τόσο αργά που μοιάζει ακίνητη για αιώνες, περνώντας από διαδικασίες τόσο πολύπλοκες που ο άνθρωπος δεν τις καταλαβαίνει, οι οποίες όμως ενυπάρχουν σε όλες τις καταστάσεις και τις μορφές ζωής. Μια απλή ακτίνα φωτός από ένα μακρινό αστέρι που έπεσε μια στιγμή στο μάτι ενός τύραννου μιας περασμένης εποχής, μπορεί να έχει αλλάξει την πορεία της ζωής του, τη μοίρα λαών και εθνών, μπορεί να μεταμόρφωσε την επιφάνεια της γης – τόσο δαιδαλώδεις, τόσο αδιανόητα πολύπλοκες είναι οι διαδικασίες στη Φύση. Με κανένα τρόπο δεν μπορούμε να εννοήσουμε το μεγαλείο της Φύσης παρά μόνο αν σκεφτούμε πως, σύμφωνα με το νόμο της διατήρησης της ενέργειας στο σύμπαν, οι δυνάμεις είναι σε μια τέλεια ισορροπία και έτσι η ενέργεια μιας και μόνο σκέψης μπορεί να αλλάξει την κίνηση του σύμπαντος.