Η ροή των αισθητών

Gif by Bill Domonkos

Εις τον Ηράκλειτον αποδίδεται η δοξασία περί της ροής των πάντων, το: "τα πάντα ρει". Μεταξύ των διασωθέντων αποσπασμάτων δεν περιλαμβάνεται τοιούτος αφορισμός. Αιτία να αποδοθεί εις αυτόν το "τα πάντα ρει" υπήρξεν η πληροφορίαν την οποίαν μας έχει δώσει ο Αριστοτέλης εν τω πρώτω βιβλίω των "Μετά τα φυσικά"(κεφ. 6), ένθα κάμνει λόγο περί της φιλοσοφίας του Πλάτωνος: "Εκ νέου τε γάρ συνήθης γενόμενος τω Κρατύλω καί ταις Ηρακλειτείαις δόξαις, ως απάντων των αισθητών αεί ρεόντων καί επιστήμης περί αυτών ούκ ούσης, ταύτα μέν καί ύστερον ούτως υπέβαλεν". (Διότι επειδή ο Πλάτων από της παιδικής του ηλικίας είχεν επαφήν με τον Κρατύλον και τας δοξασίας των οπαδών του Ηρακλείτου, ότι δηλαδή όλα τα αισθητά ευρίσκονται εν ροή και δεν δύναται να υπάρξει ως προς αυτά σταθερά γνώσις, εις αυτήν την αντίληψιν έμεινεν - ο Πλάτων - πιστός και κατόπιν). Εκ του ερμηνευθέντος χωρίου καθίσταται φανερόν ότι η γενίκευσις της περί ροής των όντων δοξασίας εγένετο υπό του Κρατύλου, αφορμηθέντος από τα αποσπάσματα 49α και 91. Ότι η περί γενικής ροής εν τω σύμπαντι θεωρία είναι υστερωτέρα αποδεικνύεται και εκ της υπό του Αριστοτέλους αναφερομένης εις το ανωτέρω απόσπασμα διακρίσεως των όντων εις αισθητά και μη αισθητά. Τοιαύτη διάκρισις παρά τω Ηρακλείτω δεν υπάρχει. Παρ' αυτώ δύναται να γίνει διαστολή μεταξύ φανερών και μη φανερών,"αφανών" όντων. Τοιούτο "αφανές" ον είναι και το πυρ ως κοσμογονική βάσις. Το αφανές πυρ πρέπει να διαστέλλεται από το εγκόσμιον πυρ. Διότι μένει πάντοτε ζωντανόν "αείζωον" και ουδέποτε δύει (απ. 16). Φαίνεται ότι ο γενικεύσας την περί ροής γενικήν θεωρίαν την αναφερομένην εις τα φανερά γεγονότα του σύμπαντος, υπήρξεν ο διδάσκαλος του Πλάτωνος Κρατύλος. Δια τον Ηράκλειτον δεν υπάρχει μόνον ροή εν τω σύμπαντι αλλά και σταθερότης εκπροσωπουμένου εκ του λόγου, του νόμου, της Δίκης και του Ενός. 

~

Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν "Ηλίου"

http://sunbornstories.blogspot.gr